FRANSA ÖRNEK
Pernot, Fransızların Türk istiklal savaşına duyduğu sempatiden söz ederek konuya girdi. “Bağımsızlığını yitirmektense ölüme karar vermiş bu ulus”u derin bir ilgiyle izlediklerini söyledi.
Kemal Paşa “Bağımsızlık savaşında Fransa dünyaya örnek olmuştur” iltifatıyla karşıladı.
Pernot, konuyu yabancı düşmanlığına taşıdı:
“Düşmanlarınız, sevgimize gölge düşürmek için Türk milliyetçilerinin yabancı düşmanı olduğunu öne sürüyorlar. Mesela Türkiye’deki Fransız okullarının gelişmesine engel olacağınızı söylüyorlar.”
Pernot’nun aktardığına göre bu soru üzerine Kemal Paşa bir saniye düşündü, gözleri uzaklara daldı. Sonra dedi ki:
“Biz hepimiz Fransa’nın kültür kaynaklarından içtik. Ben bile çocukken bir süre bir Fransız okuluna gittim. Fakat ara sıra yabancı okulların görev sınırlarını aştığını, dini propaganda yaptıklarını gördük. Okullarınız kalsın istiyoruz, ama bizim kanun ve kurallarımıza uymak kaydıyla...”
O arada Kemal Paşa sıcaktan başındaki astragan kalpağı
çıkarttı. Pernot, karşısında bütünüyle başka bir adam gördüğünü sandı. Daha sonra şöyle yazacaktı:
“Sarışın, ince saçları, kalpak altında göremediğim
geniş ve şekillenmiş alnını açık bırakıyordu. Kendi kendime karşımda bir Türk mü bir Slav mı olduğunu düşündüm. Yavaş yavaş yüzü canlandı, sesindeki titreşimler değişti ve konuşmaya devam etti.”